70. rocznica bitwy o Monte Cassino i wyzwolenia Esperii

Delegacja samorządowców z naszej gminy i powiatu uczestniczyła w uroczystościach rocznicowych.

17 maja w Esperii – gminie partnerskiej dla gminy Stare Babice – odbyły się uroczyste obchody związane z 70. rocznicą wyzwolenia Esperii spod okupacji hitlerowskiej.

Gospodarzem uroczystości był Burmistrz Esperii Pan prof. Giuseppe Moretti. Obecni byli przedstawiciele władz gmin włoskich z całego rejonu wraz z pocztami sztandarowymi, przedstawiciele wojska, przybyła również Pani Prefekt prowincji Frosinone Emilia Zarrilli.

Stronę naszej gminy reprezentował Wójt Krzysztof Turek. Przybyli również przedstawiciele władz powiatu warszawskiego zachodniego: Starosta Jan Żychliński, Przewodniczący Rady Powiatu Jerzy Wójcik i Członek Zarządu Powiatu Jolanta Stępniak. Obecni byli także Burmistrz Błonia Zenon Reszka, Wójt Leszna Andrzej Cieślak i Dyrektor DPS w Bramkach Seweryn Chruściński.

Uroczystości rozpoczęły się Mszą św. polową, którą odprawiono na rynku w Esperii, następnie złożono wieńce i kwiaty przed pomnikiem pamięci poległych mieszkańców tej gminy. Oprócz przedstawicieli gmin: Esperii i Stare Babice wieniec złożyła także delegacja spadochroniarzy niemieckich.

Podczas przemówienia Burmistrz Giuseppe Moretti wspomniał tragedię włoskich miasteczek w 1944 r. z rejonu tzw. Linii Gustawa, których wiele zostało zbombardowanych przez aliantów atakujących pozycje niemieckie. Zniszczeniu uległ klasztor na Monte Cassino, mimo że nie był wówczas zajęty przez hitlerowców. Ucierpiała również Esperia, która graniczy z gminą Cassino. Miasto było prawie całkowicie zburzone. Zginęły i odniosły rany setki osób cywilnych w całej okolicy Linii Gustawa. Nad cywilami pastwili się również żołnierze armii francuskiej pochodzący z terenów afrykańskich. W czasie „48 godzin wolności armii” wiele osób zamordowano, a w samej Esperii zgwałcono ponad 700 kobiet.

– O okropnościach wojny nie możemy zapominać, aby nigdy nie powtórzyły się w przyszłości – mówił Burmistrz Moretti. Wspomniał także ofiarną walkę polskich żołnierzy, o których pamięć nigdy nie zaginie. Sentencja na pomniku 3. Dywizji Strzelców Karpackich głosi: „My, żołnierze polscy, oddaliśmy Bogu ducha, ziemi włoskiej ciało, a serca Polsce”. I tak właśnie było. Wielu Polaków poległo, walcząc o wolność Włoch, wielu po wojnie nie powróciło już nigdy do swojej Ojczyzny. Słowa „amici polacchi” (przyjaciele Polacy) Burmistrz Moretti przytaczał wielokrotnie.

Współpraca i przyjaźń pomiędzy naszymi gminami trwa od lat. Włosi i Polacy mają wiele wspólnych cech – są gościnni, otwarci, a gdy kogoś polubią, okazują to całym sercem. Piękna wzajemność owocuje współdziałaniem. Jak dotąd doszło do kontaktów naszych samorządowców, we Włoszech gościła też Orkiestra Młodzieżowa, a my na swoim terenie przyjmowaliśmy Orkiestrę z Esperii. Wójt Krzysztof Turek prowadził rozmowy w celu organizacji dalszych kontaktów – wzajemnych wizyt młodzieży i ożywienia współpracy kulturalnej.

Rozmowy dotyczące współpracy pomiędzy gminami z naszego powiatu i gminami włoskimi podejmowano także podczas wizyty w szerszym gronie samorządowców pod egidą stowarzyszenia Impresa Insieme i prof. Renato Di Gregorio. Gminy włoskie szukają w Polsce partnerów, może po Starych Babicach, Lesznie, Błoniu i samorządzie powiatowym znajdą się także kolejne polskie gminy chętne do współpracy? Serdecznie zachęcamy.

Wizyta we Włoszech związana była również z 70. rocznicą bitwy o Monte Cassino. Esperia znajduje się o kilkanaście km od tego niezwykłego miejsca. Samorządowcy złożyli wieńce na cmentarzu polskich żołnierzy i zapalili znicze przy polskich pomnikach w pobliżu Monte Cassino – m.in. przy pomniku 4. Pułku Pancernego „Skorpion” na tzw. Gardzieli i 3. Dywizji Strzelców Karpackich na wzg. 593. W tym czasie na Monte Cassino odbywały się także obchody państwowe rocznicowych uroczystości, otwarto punkt informacyjny 2. Korpusu i odsłonięto w pobliskim Muzeum Historycznym pomnik gen. Władysława Andersa.

O bohaterstwie Polaków, ich poświęceniu i ogromnej daninie krwi w tej jednej z największych bitew świata przypominano zarówno podczas uroczystości organizowanych w rejonie Cassino, jak i podczas wystaw historycznych. Dobrym przykładem jest tu działalność Associazione Linea Gustav (Stowarzyszenia Linia Gustawa), które również podkreśla rolę Polaków i chwałę oręża Wojska Polskiego. Jesteśmy wdzięczni włoskim przyjaciołom za tę pamięć, obyśmy także sami z wielkich działań naszych przodków potrafili czerpać siłę do dobrych działań w przyszłości.

Marcin Łada
Zdjęcia M. Łada i Ewa Małecka